მრავალი ჰუმანიტარული მეცნიერება გულისხმობს ადამიანის ცნობიერების ბუნებასა და თვისებებს: ფსიქოლოგია, სოციოლოგია, ენათმეცნიერება. ასევე არსებობს დისციპლინა, რომელიც მთლიანად ეძღვნება ამ საგანს.
ფენომენოლოგია
მე -20 საუკუნის დასაწყისში ფრანგმა ფილოსოფოსმა ედმუნდ ჰუსერლმა შექმნა ფენომენოლოგია, დისციპლინა, რომელიც მიზნად ისახავდა ცნობიერების ბუნებისა და თვისებების შესწავლას. ფენომენოლოგია ნიშნავს "ფენომენების შესწავლას", ანუ ფენომენებს, რომლებიც ადამიანს სენსორულ ჭვრეტაში ეძლევა. ფენომენოლოგია მიმართულია ფენომენთა სამყაროში არსებული კოგნიტური ცნობიერების გამოცდილების არამზადა აღწერისა და მისი არსებითი მახასიათებლების იზოლირებისკენ.
დედუქციური სისტემების შექმნაზე უარის თქმასა და ცნობიერების ათვისებაში ნატურალიზმისა და ფსიქოლოგიზმის კრიტიკაზე, ფენომენოლოგია ყურადღებას ამახვილებს ცნობიერების შეცნობის ძირითადი გამოცდილებისკენ.
ამრიგად, პირდაპირი ჭვრეტა და ფენომენოლოგიური შემცირება, რომლებიც ასოცირდება ცნობიერების განთავისუფლებას ნატურალისტური დამოკიდებულებისაგან, ხდება ფენომენოლოგიის ძირითადი მეთოდები.
ფენომენოლოგიური მეცნიერება ხელს უწყობს საგნების და არა ფაქტების არსის გააზრებას. ამრიგად, ფენომენოლოგს არ აინტერესებს ესა თუ ის ზნეობრივი ნორმა, მას აინტერესებს, რატომ არის ეს ნორმა.
განზრახვა
შემცირება, ფენომენოლოგია მოდის ცნობიერების ცენტრალურ საკუთრებაში - მიზანდასახულობა. ინტენციურობა არის ობიექტზე ცნობიერების ფოკუსირების თვისება. ადამიანის ცნობიერება ყოველთვის მიმართულია რაღაცისკენ, ეს არის მიზანმიმართული.
განზრახული ანალიზი გულისხმობს იმ რეალობის გამჟღავნებას, რომელშიც ობიექტები აგებულია როგორც სემანტიკური ერთობა. ჰუსერლი მიდის დასკვნამდე, რომ ობიექტის არსებობა დამოკიდებულია მის მნიშვნელობაზე ცნობიერებისათვის. ამრიგად, ფენომენოლოგია აყენებს თავის თავს ამოცანას, განზრახული გამოცდილების ტიპების სისტემატური შესწავლა, აგრეთვე მათი სტრუქტურების პირველადი მიზნებისთვის შემცირება.
ფენომენოლოგიის პრინციპები
ფენომენოლოგიური დამოკიდებულების არსი იმაში მდგომარეობს, რომ "მე" მიაღწევს გამოცდილებისთვის წარმოსახულ ბოლო თვალსაზრისს. აქ "მე" ხდება საკუთარი თავის, ტრანსცენდენტული "მე" -ს ბუნებრივ-ამქვეყნიური ნაწილის უინტერესო ჭვრეტი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ფენომენოლოგია მოდის”სუფთა ცნობიერების” ცნებაზე.
ასე რომ, ფენომენოლოგიის ძირითადი დებულებები შეიძლება ჩამოყალიბდეს შემდეგნაირად:
- სუფთა ცნობიერება, ფსიქოფიზიკური გამოცდილებისგან თავისუფალი, არის ტრანსცენდენტული არე, რომელშიც სამყაროს ობიექტურობაა შექმნილი;
- ყველა ობიექტი არსებობს სუფთა ცნობიერებისათვის, როგორც მის მიერ შექმნილი ფენომენი;
- სუფთა ცნობიერების ყველა გამოცდილებას აქვს ამრეკლი კომპონენტი;
- სუფთა ცნობიერება არის გამჭვირვალე, ნათელი და აშკარა საკუთარი ასახვისთვის.
