რაოდენ უცნაურადაც არ უნდა ჟღერდეს, თავისუფლების გამოვლინება დიდწილად ზღუდავს სურვილებს, ხოლო მისი ჩახშობა აღძრავს ამ სურვილებს. ეს პოსტულატი ცხოვრების ბევრ სფეროს ეხება: ურთიერთობები, მოხმარება, პოლიტიკა.
ბავშვის ცხოვრების პირველი წლებიდან მშობლები სწავლობენ მარტივ ჭეშმარიტებას: თუ რამე აკრძალულია, ბავშვს ზუსტად ის მოუნდება და ბევრჯერ უფრო ძლიერი, ვიდრე აკრძალვამდე. ეს ადამიანის ბუნებაა და ის ასაკთან ერთად საერთოდ არ იცვლება. როგორც კი ვინმე შეზღუდავს მის თავისუფლებას, ეს მაშინვე აღიქმება ნეგატიურად, უთანხმოებამდე და აჯანყებამდეც კი. უფრო მეტიც, აკრძალულის ფლობის სურვილი მნიშვნელოვნად იზრდება. მაგრამ მხოლოდ დაუშვებელია აკრძალული რამ, უზრუნველყოს სრული თავისუფლება მისი გამოყენებისათვის, რადგან ეს სურვილი სადღაც ქრება, ხშირად - სრული გულგრილობა.
აკრძალული ხილი ტკბილია
ეს ფენომენი შეიძლება შეინიშნოს ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში. პოლიტიკოსებს შეუძლიათ შეზღუდონ მოქალაქეთა თავისუფლებები, დააწესონ მათ მკაცრი კანონები, რაც იწვევს მასობრივ თვალთვალს, დენონსაციას და დასჯას. ამ ქმედებებში ქვეყნის ხელმძღვანელობა ავლენს სურვილს შეიმუშაოს საკუთარი წესები, აიკრძალოს მოქალაქეების თავისუფალი აზროვნება და დაქვემდებარდეს ისინი მათ ნებაზე. მაგრამ რაც უფრო მკაცრდება ძალაუფლების კანონის ციკლი, მით უფრო ნაკლები თავისუფლება აქვთ ადამიანებს, მით მეტია მათი თავისუფლების ფლობის სურვილი. შედეგად, კონფლიქტმა შეიძლება მიაღწიოს რევოლუციის მასშტაბებს. სხვა მაგალითები ჩანს ქორწინებაში მყოფი ადამიანების ურთიერთობაში: რაც არ უნდა ეჭვიანი პარტნიორი შეეცადოს შეზღუდეს ცხოვრების პარტნიორის თავისუფლება, არ გაუშვას იგი სახლიდან და სკანდალები დააყაროს, ეს მხოლოდ წინააღმდეგობას და დაშორებას გამოიწვევს.
სურვილის შეზღუდვა
მეორეს მხრივ, გონივრული საზღვრების გადალახვის სურვილი არ ჩნდება, როდესაც ადამიანი თავს თავისუფლად გრძნობს. როგორც კი ადამიანი თავისუფლებას მიიღებს, ეს ზღუდავს მის სურვილებს. იგი წყვეტს ფიქრს სურვილის საგანზე, რადგან მას შეუძლია მიიღოს ნებისმიერ დროს ბრძოლისა და ინჰიბირების გარეშე. შემთხვევათა აბსოლუტურ უმრავლესობაში, შედეგად მიღებული თავისუფლება მინიმუმამდე ამცირებს გარკვეული მოქმედების სურვილს. თითქოს საბჭოთა კავშირის ეპოქის მაღაზიებში საკვების დეფიციტს ახლანდელი სუპერმარკეტების სიმრავლე ანაცვლებს. თავიდან თვალები ისევ ეშლება და სურვილი აქვს ცოტათი დააგემოვნოს ყველაფერი, მაგრამ შემდეგ ჩნდება დამოკიდებულება და განცალკევებული სიმშვიდე: არჩევანის თავისუფლებას მივყავართ ამ არჩევანის გაკეთების სურვილს.
ასეთ პირობებში ადამიანი თავად იწყებს თავისუფლების ჩარჩოს რეალიზებას და აფასებს მათ, ისე რომ არ ჩამოერთვას არჩევანის შესაძლებლობა. თვითშეზღუდვა არის სურვილის შეზღუდვის ყველაზე ლოიალური გზა, რომელიც უზრუნველყოფს მხოლოდ თავისუფლებას, მაგრამ არა გარე კანონებსა და წესებს. ტყუილად არ არის, რომ ზოგიერთ ქვეყანაში დემოკრატიული სისტემა საშუალებას აძლევს მის მოქალაქეებს "ზედმეტი თავისუფლება" - ანუ მოქმედებები ოდნავ თავისუფალია, ვიდრე ეს ჩვეულებრივია, ისე, რომ მოქალაქეები არც ფიქრობენ ამ სფეროში დარღვევებზე.
